Chuyên trang thông tin...

Thời gian đầu, khi bắt đầu triển khai Dự án Điều tra và đề xuất quy hoạch trồng cây thuốc trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, nhóm điều tra đã nghe một số người dân và thương lái nói về một loài hoa thu hái chủ yếu ở Ba Chẽ, người Trung Quốc thu mua với giá rất cao 14 – 15 triệu đồng/1kg hoa khô.

Sau quá trình điều tra, thu thập mẫu và xác định tên khoa học đã khẳng định đó chính là: Trà hoa vàng (Tên khoa học là Camellia sp.) là một trong số các loài thuộc chi Camellia, họ Chè (Theaceae). Đây là một cây mọc tự nhiên nhưng đã được dân gian sử dụng làm nước uống từ rất lâu đời và trở thành cây trồng tại vườn nhà. Nghiên cứu của các nhà khoa học trong và ngoài nước cho thấy, Trà hoa vàng mang lại nhiều tác dụng tốt nhờ thành phần hóa học đa dạng với các chất hỗ trợ sức khoẻ và phòng chống bệnh tật. Đây là vị thuốc có vị đắng chát, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải khát, tiêu cơm, lợi tiểu, định thần làm cho đầu não được thư thái, khỏi chóng mặt xây xẩm, da thịt mát mẻ, bớt mụn nhọt và cầm tả lỵ. Thành phần hoá học của Trà hoa vàng rất đa dạng và phong phú. Trong đó, có một số lượng lớn các chất có giá trị sinh học cao. Các hợp chất này vừa quyết định đến chất lượng chè thành phẩm, vừa quyết định đến tính chất dược lý của chè. Do có cafein và theophyllin, Trà hoa vàng được xem là một chất kích thích não, tim và hô hấp, giúp tăng cường sức làm việc của trí óc và của cơ, làm tăng hô hấp, tăng cường và điều hoà nhịp đập của tim. Thành phần catechin có trong trà đã được nhiều nghiên cứu chứng minh có tác dụng giảm nguy cơ gây ung thư, giảm kích thước khối u, giảm lượng đường trong máu, giảm cholesterol, diệt khuẩn, diệt virus cúm, chống hôi miệng. Ngoài ra, các nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy tác dụng chống phóng xạ của chè xanh. Các flavonol và polyphenol làm cho chè có tính chất của vitamin P. Những chất polyphennol có trong trà có vai trò quan trọng trong việc phòng chống bệnh ung thư. Đặc biệt, EGCG là loại polyphenol chủ yếu tạo nên dược tính của trà , nó có công dụng ngăn ngừa các enzym kích hoạt sự sao chép nhân bản tế bào.

Về sử dụng, mới có 3 loài Trà hoa vàng được nhắc đến trong một số sách về cây thuốc ở Việt Nam, bao gồm: Camellia caudata, Camellia chrysantha, Camellia kissi với công dụng kích thích tiêu hóa, chữa lỵ. Gần đây, khi vấn đề Trà hoa vàng nổi lên, một số loài có nguồn gốc từ Tam Đảo, gồm Camellia gilbertii, Camellia hakodae, Camellia hirsuta, Camellia petelotii, Camellia phannii và Camellia Tamdaoensis đã được nghiên cứu sơ bộ về thành phần dinh dưỡng, sự có mặt các nhóm hợp chất tự nhiên. Có 2 loài được thử hoạt tính chống oxy hóa in vitro gồm Camellia hirsuta và Camellia Tamdaoensis.

Hiện tại người dân huyện Ba Chẽ và một số khu vực lân cận thuộc tỉnh Quảng Ninh đã hình thành một số khu vực trồng Trà hoa vàng, đây là cây trồng có giá trị kinh tế rất lớn. Tuy nhiên, nguồn giống của các vườn trồng Trà hoa vàng là rất khác nhau do hoạt động trồng trọt là tự phát và chưa có nghiên cứu đầy đủ về tính đa dạng sinh học của loài này. Điều này dẫn tới khả năng khó kiểm soát về thành phần hoá học và tác dụng sinh học thu được từ mỗi giống cây trồng này. Hơn nữa, thị trường hiện nay đang thu mua chủ yếu là hoa, mà trên thực tế các cây thuộc chi Camellia đều được biết đến khi sử dụng lá làm thức uống giải khát và chữa bệnh là rất tốt.

Xuất phát từ các thực tế trên, năm 2015 UBND tỉnh đã giao PGS. TS. Trần Văn Ơn – Trưởng Bộ môn Thực vật trường Đại học Dược Hà Nội chủ trì, thực hiện Đề tài “Nghiên cứu tác dụng sinh học và phát triển một số sản phẩm từ cây Trà hoa vàng tại Ba Chẽ, Quảng Ninh”. Việc nghiên cứu về thành phần hoá học và tác dụng sinh học của lá cây Trà hoa vàng là rất cần thiết, góp phần chứng minh các bằng chứng khoa học làm tiền đề cho việc phát triển sản phẩm từ lá Trà hoa vàng. Thực hiện thành công Đề tài sẽ mở ra hướng đi mới, định hướng phát triển sản phẩm đi riêng từ lá Trà hoa vàng, làm cơ sở cho quá trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng có hiệu quả kinh tế cao, góp phần xóa đói, giảm nghèo bền vững tại huyện Ba Chẽ.